بررسی اثرهای اقلیم‌شناختی تاوه قطبی پوشن‌سپهر در منطقه جنوب‌غرب آسیا

یافتن رابطه بین وضعیت و تحول پوشن‌سپهر و شرایط جوّی در سطح زمین، علاوه بر اینکه درک ما را از چگونگی عملکرد لایه‌های گوناگون جوّ و دینامیک آنها افزایش می‌دهد، پیامدهایی برای بهبود پیش‌بینی وضع هوا و اقلیم در هر منطقه دربر دارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، شناخت‌ این پیامدها با تمرکز بر منطقه جنوب‌غرب آسیا است. در این پژوهش، داده‌های روزانه بازتحلیل NCEP/NCAR شامل فشار، دما، دمای کمینه، رطوبت نسبی، آهنگ بارش و ارتفاع ژئوپتانسیلی در ترازهای گوناگون و یا روی سطح زمین از 1958 تا 2011 به کار رفته است. منطقه مورد بررسی، عرض‌های N°25 تا N°45 و طول‌های E°35 تا E°65 را دربر می‌گیرد که شامل ایران و مناطق واقع در غرب آن تا شرق دریای مدیترانه است. در این تحقیق نشان داده می‌شود که به دنبال رویداد تاوه قطبی ضعیف، از یک سو دمای میانگین روزانه سطح زمین در بیشتر نقاط منطقه نسبت به حالت قوی تاوه قطبی کاهش می‌یابد و از سوی دیگر تعداد رویدادهای سرد شمارش شده در کل منطقه نیز کمتر می‌شود. همچنین، پس از رویداد تاوه قطبی ضعیف، همه نقاط منطقه با کاهش فشار سطحی و بیشتر نقاط با افزایش رطوبت نسبی نسبت به تاوه قطبی قوی همراه است. آهنگ بارش در دو حالت متضاد تاوه قطبی، در هر یک از نقاط منطقه متفاوت است؛ در برخی نقاط افزایش و در برخی کاهش مشاهده می‌شود که بیشینه تفاوت دو حالت به 5/12 میلی‌متر در ماه می‌رسد. در مجموع، می‌توان نتیجه گرفت که گرچه میزان تاثیر شدت تاوه قطبی پوشن‌سپهر در وضعیت آب­وهوایی ایران از برخی نقاط کره زمین مانند شمال قاره امریکا کمتر است، اما این آثار می‌تواند در بحث پیش‌بینی بلند‌مدت وضع هوا در این منطقه حائز اهمیت باشد.